Hoe leefstijl artrose kan beïnvloeden en klachten kan verminderen
Artrose komt steeds vaker voor en lijkt hard op weg om één van de grootste gezondheidsproblemen van Nederland te worden. Naar schatting heeft inmiddels meer dan anderhalf miljoen Nederlanders artrose, en dit aantal groeit al jaren. (1)Van 1990 tot 2019 was er een toename van 48 procent van het aantal mensen met artrose. (2) Uit berekeningen blijkt dat dit in de komende twintig jaar met nog eens tien tot vijftig procent toeneemt.(3) Volgens experts kan artrose volksziekte nummer een worden.(4)
De kans is groot dat jij iemand kent — of zelf bent — die dagelijks last heeft van pijn, stijfheid en beperkingen door artrose.
Artrose is de meest voorkomende reumatische aandoening en vormt een groeiend maatschappelijk probleem. Het merendeel van de mensen met artrose ervaart dagelijks pijn en stijfheid, vaak gecombineerd met een beperkt bewegingsvermogen. Dit kan leiden tot vermoeidheid, slechter slapen, somberheid en een afname van zelfstandigheid in het dagelijks functioneren.
De impact reikt verder dan alleen persoonlijke klachten: artrose zorgt voor een sterke toename in zorggebruik, verzuim en maatschappelijke kosten — een trend die in veel westerse landen blijft toenemen.
Overgewicht en artrose
Veel mensen denken dat artrose simpelweg ontstaat door slijtage, dat het vooral een ouderdomskwaal is of dat overgewicht alleen een probleem vormt omdat het extra druk op de gewrichten geeft. Dat beeld klopt maar deels.
Overgewicht kan bijdragen aan artrose, maar niet alleen door meer mechanische belasting. Een belangrijker mechanisme is dat overtollig vetweefsel vaak gepaard gaat met laaggradige ontstekingen in het lichaam. Deze ontstekingsreacties kunnen zich verspreiden naar de gewrichten en zo kraakbeen en omliggende structuren beïnvloeden.
Dit verklaart ook waarom artrose veel voorkomt in de handen — een plek waar mechanische belasting nauwelijks een rol speelt, maar waar ontstekingsprocessen door overgewicht wel invloed hebben.
Met andere woorden: artrose is geen simpel slijtage-probleem, maar een complexe aandoening waarin ontstekingen en leefstijl een belangrijke rol spelen. (5)
Artrose: meer dan slijtage alleen
Bij artrose verandert het gewricht geleidelijk. Het kraakbeen wordt dunner, het gewrichtskapsel kan geïrriteerd raken en spieren rond het gewricht verzwakken. Veel mensen denken dat dit onvermijdelijk is bij ouder worden. Toch zien we dat artrose óók veel voorkomt bij jongere mensen
Een belangrijk inzicht uit recent onderzoek:
Artrose is niet alleen een mechanisch probleem, maar ook een metabool en ontstekingsproces (6)
Bewegen als fundament voor herstel
Bij artrose is bewegen één van de krachtigste vormen van behandeling — en dat is niet zomaar een advies. In de officiële fysiotherapeutische richtlijnen (7) staat oefentherapie duidelijk benoemd als de eerste keuze aanpak bij artrose. Bewegen werkt soms beter dan medicatie — zonder bijwerkingen. Het gaat vooral om consistentie en een geleidelijke opbouw.
Regelmatige en gedoseerde beweging helpt om:
- pijn te verminderen
- stijfheid te verlagen
- de functie van het gewricht te verbeteren
- spieren, pezen en kraakbeen sterker en belastbaarder te maken
Met een gedegen oefenprogramma leer je om de belasting geleidelijk op te bouwen, zodat je veilig en effectief beweegt zonder te overbelasten.
De beste eerste stap bij artrose? In beweging komen
Maar beweging is slechts één belangrijke pijler. Er valt nog veel meer winst te behalen met andere leefstijlfactoren, zoals voeding en gewichtsreductie, slaap, stressreductie en het verbeteren van de ademhaling — allemaal onderdelen die de klachten en het herstelvermogen beïnvloeden.
Deze leefstijlfactoren werken elkaar vaak in de hand. Bijvoorbeeld: overgewicht verhoogt ontsteking, ontsteking veroorzaakt meer pijn, meer pijn leidt tot minder bewegen — en zo ontstaat een vicieuze cirkel.
Maar bewegen alleen is niet genoeg
Naast beweging spelen andere leefstijlelementen een steeds grotere rol in wetenschappelijk onderzoek:
Voeding:
Een voedingspatroon met veel vezels, omega-3, groenten en volkorenproducten kan ontstekingen verminderen en het microbioom (darmflora) ondersteunen. Westerse voeding met veel snelle suikers en ongezonde vetten kan ontstekingen juist verhogen.
Slaap:
Slecht slapen versterkt pijn, verlaagt het herstelvermogen en beïnvloedt het immuunsysteem.
Stressregulatie:
Chronische stress verhoogt pijngevoeligheid, spierspanning en ontstekingsactiviteit.
Gewichtsbeheersing:
Niet alleen minder belasting op het gewricht — maar ook minder ontstekingsactiviteit in het lichaam.
Gezond gedrag is een proces
Verandering gaat niet van de ene op de andere dag. Dat hoeft ook niet. Kleine stappen kunnen op lange termijn een groot verschil maken. Ondersteuning van professionals of een community helpt om gemotiveerd te blijven en terugval te voorkomen.
En belangrijk:
Het is nooit te laat om te beginnen.
Ook op oudere leeftijd reageren gewrichten, spieren en de hersenen positief op beweging, voeding en herstelgerichte leefstijl.
Samenvatting
Artrose is geen simpel slijtageprobleem. Het is een complexe aandoening waarbij leefstijl een belangrijke rol speelt. Door te trainen, beter te slapen, gezonder te eten en stress te verminderen kun je de klachten vaak aanzienlijk verlichten en je mobiliteit verbeteren.
Wil je hiermee aan de slag?
Wil je leren hoe je dit stap-voor-stap toepast in je dagelijks leven?
De Versla Artrose Methode combineert oefentherapie met slaap, stress, voeding, ademhaling en gedragspsychologie — gebaseerd op de nieuwste inzichten.
Klik hier voor meer informatie over de Versla Artrose Methode
In de Versla Artrose Methode van Kniepijnvrij en Fysioholland werk je met een online programma aan jouw knieklachten en gezond ouder worden. Door onze samenwerking kan jij op meer dan 100 locaties verspreid over heel Nederland bij ervaren en gedreven fysiotherapeuten terecht voor de juiste zorg en begeleiding bij jouw knieherstel. Klik hier om de dichts bijzijnde locatie van FysioHolland te vinden!
Gebruikte referenties:
- https://reumanederland.nl/reuma/vormen-van-reuma/artrose
- Hunter, D. J., March, L., & Chew, M. (2020). Osteoarthritis in 2020 and beyond: a Lancet Commission. Lancet.
- Walrabenstein W, Wagenaar CA, van de Put M, van der Leeden M, Gerritsen M, Twisk JWR, van der Esch M, van Middendorp H, Weijs PJM, Roorda LD, van Schaardenburg D. A multidisciplinary lifestyle program for metabolic syndrome-associated osteoarthritis: the “Plants for Joints” randomized controlled trial. Osteoarthritis Cartilage. 2023 Nov;31(11):1491-1500. ↩︎
- https://www.nu.nl/advertorial/advertorial-reumanederland/6091464/als-we-niets-doen-wordt-artrose-volksziekte-nummer-een.html ↩︎
- Marques, C. G., Dos Santos Quaresma, M. V. L., Nakamoto, F. P., Magalhães, A. C. O., Lucin, G. A., & Thomatieli-Santos, R. V. (2021). Does Modern Lifestyle Favor Neuroimmunometabolic Changes? A Path to Obesity. Frontiers in nutrition, 8, 705545.
- Chisari E, Wouthuyzen-Bakker M, Friedrich AW, Parvizi J. The relation between the gut microbiome and osteoarthritis: A systematic review of literature. PLoS One. 2021 Dec 16;16(12):e0261353
- Peter WFH, Jansen MJ, Bloo H, et al. KNGF-richtlijn Artrose heup-knie. Amersfoort: KNGF; 2010.
