Slijtage in de knie betekent niet altijd pijn: wat je moet weten over artrose en een versleten meniscus

Veel mensen denken dat slijtage in de knie automatisch pijn betekent. Een kapotte meniscus (degeneratieve meniscus) of artrose klinkt immers ernstig. Maar recent onderzoek laat zien dat de relatie tussen de zichtbare slijtage in je knie en de pijn die je ervaart verrassend zwak is.

Afwijkingen in de knie zijn normaal

Het artikel van Horga et al. (2020)  en Culvenor et al. (2018) toont aan dat veel volwassenen afwijkingen in het kniegewricht hebben, zoals kraakbeenslijtage of een degeneratieve meniscus, zonder dat zij daar klachten van hebben. Sterker nog, een groot deel van de mensen boven de 50 heeft slijtage in de knie, maar voelt geen pijn of beperkingen in het dagelijks leven.

Doel van het onderzoek

In de artikelen wordt het verband tussen structurele afwijkingen in de knie (zoals artrose en meniscusdegeneratie) en pijn onderzocht. De auteurs bekijken hoe goed radiologische bevindingen (röntgen, MRI) overeenkomen met de ervaren pijn en welke factoren pijn beïnvloeden.

Belangrijkste bevindingen

1. Afwijkingen zijn vaak normaal bij volwassenen

• Veel volwassenen, vooral boven de 50 jaar, hebben structurele afwijkingen in de knie zoals kraakbeenslijtage of een degeneratieve meniscus, zonder pijnklachten.
• Afwijkingen worden dus niet automatisch geassocieerd met klachten.

2. Mate van slijtage ≠ mate van pijn

• Er is vaak geen lineair verband tussen de ernst van artrose op scans en de ervaren pijn.
• Sommige mensen met flinke slijtage rapporteren weinig pijn, terwijl anderen met minimale schade veel klachten ervaren.

3. Meerdere factoren beïnvloeden pijn

Pijn wordt niet alleen door fysieke schade veroorzaakt, maar ook door:

• Het overgevoelige pijnsysteem (centrale sensitisatie)
• Psychologische factoren: angst, somberheid, zorgen over bewegen
• Sociale factoren: steunnetwerk, eenzaamheid
• Levensstijl en lichamelijke conditie

4. Belang van functioneel herstel

• Beweging en training kunnen pijn verminderen, zelfs als structurele afwijkingen aanwezig zijn.
• Dit benadrukt dat behandeling van pijn niet alleen op scans moet worden gebaseerd, maar op functionele mogelijkheden en pijnbeleving.

Conclusie van de auteurs

• Structurele afwijkingen in de knie zijn veelvoorkomend en vaak niet pijnlijk.
• Pijn is een multifactoriële ervaring, niet alleen afhankelijk van slijtage of meniscusdegeneratie.

Ook in het onderzoek van Culvenor et al. (2018) bleek dat bij volwassenen onder 40 jaar 4–14% van de gezonde, pijnvrije knieën tekenen van artrose op MRI vertoonden. Bij volwassenen van 40 jaar en ouder waren dit 19–43% van de pijnvrije knieën met structurele afwijkingen.

Afwijkingen gevonden op scans bij mensen zonder klachten

Wat betekent dit voor jouw knieklachten?

Een belangrijk inzicht uit de studies is dat de mate van schade in de knie niet gelijkstaat aan de ernst van je pijn. Alleen omdat er artrose of een degeneratieve meniscus op een scan staat, betekent dit niet dat je altijd pijn zult hebben. Sommige mensen met forse slijtage kunnen nog normaal lopen, sporten en traplopen zonder problemen. Aan de andere kant zijn er mensen met relatief weinig slijtage die juist veel pijn ervaren.

Pijn is vaak beïnvloedbaar door het kalmeren van het pijnsysteem, conditieverbetering, en mentale en sociale factoren.

Het belangrijkste om te onthouden is: een afwijking op de scan betekent niet automatisch dat je pijn zult hebben. Dit is goed nieuws, want het betekent dat je zelf invloed hebt op hoe je je voelt en beweegt.

Door je knie functioneel en gecontroleerd te belasten, stress te verminderen en je pijnsysteem te kalmeren, kun je vaak klachten verlichten – zelfs als er slijtage zichtbaar is. Het laat zien dat je knie sterker is dan je denkt en dat pijn vaak meer te maken heeft met hoe je lichaam en brein reageren dan met de schade zelf.

Tips om knieklachten te verminderen

1. Blijf bewegen: functionele oefeningen zoals wandelen, fietsen en lichte krachttraining zijn goed voor je kniegewrichten.
2. Leer je pijnsysteem begrijpen: door te weten dat pijn niet altijd schade betekent, kun je angst en overbescherming verminderen.
3. Gebruik ademhaling en mindfulness: dit kan je brein helpen het pijnsignaal te kalmeren en je pijnbeleving te verlagen.
4.  Ga aan de slag met een goed beweegprogramma om jouw knie en omliggende spieren te versterken.

Conclusie: slijtage in de knie is normaal

Slijtage in de knie is normaal en zegt weinig over hoeveel pijn je ervaart. Het belangrijkste is hoe je je knie gebruikt en hoe je omgaat met pijn. Met de juiste kennis en training kun je vaak klachten verlichten en je mobiliteit behouden, ongeacht wat de scan laat zien.

Bij Kniepijnvrij bieden wij online modules fysiotherapeutische programma's waarmee je zelfstandig jouw artrose klachten kan aanpakken.

Bekijk de module hier

Heb je meer persoonlijke begeleiding nodig of wil je liever 1-op-1 revalideren? Dan is het goed om te weten dat we samenwerken met Fysioholland. Met meer dan 100 locaties verspreid over heel Nederland kun je bij ervaren en gedreven fysiotherapeuten terecht voor de juiste zorg en begeleiding bij jouw knieherstel. Klik hier om de dichts bijzijnde locatie van FysioHolland te vinden!

Gebruikte referenties:

1. Horga LM, Hirschmann AC, Henckel J, Fotiadou A, Di Laura A, Torlasco C, D'Silva A, Sharma S, Moon JC, Hart AJ. Prevalence of abnormal findings in 230 knees of asymptomatic adults using 3.0 T MRI. Skeletal Radiol. 2020 Jul;49(7):1099-1107. doi: 10.1007/s00256-020-03394-z. Epub 2020 Feb 14. PMID: 32060622; PMCID: PMC7237395.
2. Culvenor AG, Øiestad BE, Hart HF, Stefanik JJ, Guermazi A, Crossley KM. Prevalence of knee osteoarthritis features on magnetic resonance imaging in asymptomatic uninjured adults: a systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med. 2019 Oct;53(20):1268-1278. doi: 10.1136/bjsports-2018-099257. Epub 2018 Jun 9. PMID: 29886437; PMCID: PMC6837253.